Her anne baba zaman zaman bu endişeli soruyu sorar. Bebeklerde emzirdikten sonra sızıntı şeklinde görülen çıkarma normaldir.Aileleri tedirgin eden bu durum bir hastalık değil , yalnızca bir bulgudur.Araştırmalar , bebeklerin ilk 3 aylık döneminde yaklaşık yüzde 80 ?inin günde en az bir kere kustuğunu ortaya çıkarmıştır.Ancak kusmanın değerlendirilmesi için zorlanmasız ve zorlanmalı olup olmadığına dikkat edilmesi gerekiyor.
Zorlanmaksızın kusma olarak adlandırılan durumda , bebek bunun için bir çaba sarf etmeden bazen az miktarda bazen de ağız dolusu bir ya da iki kez kusar.Bu tip kusmalar özellikle ilk aylarda bebek beslendikten kısa bir süre sonra ortaya çıkar.Ancak kilo alımı normalse bu durum için endişe etmeye gerek yoktur.Üstelik bebek büyüdükçe kusma hafifleyerek tamamen ortadan kalkacaktır.
Bu dönemde kusan bebeğin beslenme şeklinin doğru olup olmadığından emin olmak gerekir.Çünkü yanlış beslenme şekli , bebeğin kusmasına neden olabilir.Özellikle bebeğin emerken hava yutması , aşırı ya da hızlı emmesi , emzirildikten sonra gazın çıkarılamaması kusmaya yol açabilir.
Diğer bir kusma nedeni de Gastroözofajial Reflüdür.Bu durum daha çok zorlanmalı kusma şeklinde ortaya çıkar ; ancak zorlanmasız da olabilir.Mide içeriğinin yemek borusuna kaçışı olarak tanımlanabilir.Bunun nedeni de mide borusunun mideye bağlandığı yerde meydana gelen kasılma yetersizliğidir.Bu durum genel olarak doğumdan sonra 3. İle 10. Günler arası başlar.Bebeğin kilo alımını etkilemez ; dışkılama normaldir.Bu tür kusmayı önlemek için bebekleri dik pozisyonda beslemek , besledikten sonra 30 dakika yarı oturur durumda( 45º eğimli şekilde) yatırmak gerekir.Yine bebeklerde şiddetli kusmaya neden olan durumlardan biri de yemek borusunun mideye bağlanan ucunun kapalı olmasıdır.Bazı durumlarda kapalı olan yemek borusu , soluk borusuna bağlı olduğundan kusma ile beraber nefes darlığı ve morarma görülebilir.Tedavisi cerrahidir.
Zorlanmalı kusma , bebeğin sağlık sorunlarının önemli bulgularından biridir.Mide bulantıları , huzursuzluk ve öğürme ile birlikte genellikle fışkırır tarzda kusma , iştahsızlık , kilo kaybı ve kabızlık şikayetleri ile seyreder ve sindirim sisteminin herhangi bir yerinde tıkanıklık olduğuna işaret eder , acil müdahale gerektiren bir durumdur.
Doğumdan sonraki ilk günlerde kusmaya neden olan durumlar arasında enfeksiyonlar , doğumsal metabolizma hastalıkları , bebeğin anne karnında amnios sıvısını fazla yutması , bazı allerjiler (süt allerjisi gibi) sayılabilir.
Daha büyük çocuklarda ise kusmanın ana sebebi enfeksiyonlardır.Kusmanın en sık görüldüğü enfeksiyon türleri ise , mide-barsak , kulak , idrar yolu , menenjit , santral sinir sistemi enfeksiyonlarıdır.Bir başka neden de zehirlenmedir.Gıda zehirlenmesi ; fare zehri , böcek ya da tarım ilacı gibi zehirlenmelerde en sık görülen bulgu kusmadır.
Kusma , psikolojik kökenli de olabilir.Küçücük bebeklerde bile psikolojik nedenler kusma nedeni olabilir.Özellikle 0-1 yaş arasında anne ?bebek ilişkisi bozuksa , anne sürekli gergin , huzursuzsa , bebeğine sevgi ile yaklaşmıyorsa bebek kusarak tepki gösterebilir.2-3 yaş arasında çocukların bazıları ise heyecanlandıklarında ya da korktuklarında kusarak tepki verirler.Okul çağında okula gitmek istemeyen çocuklar yine mide bulantısından şikayet eder ve kusarlar.
Kusmanın her şeyden önce bir hastalık değil de bir bulgu olarak değerlendirilmesi ve altta yatan sebebin bulunması gerekir.Bir uzmana danışmadan kusma önleyici ilaç kullanmak yanlıştır.Önemli olan kusmaya neden olan hastalığın tedavi edilmesidir.
Dr.Bingül Pektaş
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
