Özellikleri:
♦ Meşhurdur. Menekşe denilince daha ziyade insanın aklına bu bitkinin çiçeği gelir. Başlıca iki çeşittir.
♦ Birisi Mor Menekşe. Öbürü Sarı Menekşe.
♦ Sarı Menekşeye hercai menekşe de denir. Mor Menekşe ekseriya gölgelik yerlerde olur. Çayırlıkta, duvar ve çit diplerinde ve bayırlarda da bulunur. Yaprakları değirmidir, Güzel kokulu Mor çiçekleri vardır, Kökü uzun, ince ve saçaklıdır.
♦ Mor Menekşenin yaprağı çiçeği taze iken birinci derecede soğuk, ikinci derecede yaştır. Kuruduğu vakit soğukluğu ve yaşlığı azalır.
♦ Menekşenin yağı veya taktır edilmiş suyu yahut sirkesi şiddetli ve hararetli baş ağrısına faydalıdır.
Yağını sürmelidir Yahut suyunda veya sirkesinde bezler ıslatıp başa vurmalıdır Böyle olunca ciğer hararetine de iyidir.
* Menekşe yaprağının usaresi hararetten meydana gelen bütün şişleri dağıtır Taktir edilmiş suyu hararetten olan göz ağrısına iyidir. İçinde bezler ıslatıp üzerine koymalı.
Faydaları:
* Menekşe yağını göbek deliğine sürseler faydalıdır. Faydası tecrübelidir.
* Yaprağını,taze iken dövüp yalınız veya arpa unu ile sıcak şişlere yakı etseler; şişleri indirir. Harareti olan mide veya göz üzerine koysalar hararetini giderir.
* Dışarı çıkmış oturağa (makata) yakı etseler faydalıdır. Çiçeği içilse ziyade letafeti sebebiyle şişleri indirir ve normal uyku getirir. Kan keskinliğinden ve safradan olan baş ağrısını dindirir. Kolaylıkla safrayı ishal eder. Çiçeğini papatya ile kaynatıp suyunu başta ağrısı olan yerlere sürseler, tahlil edip dimağda ve âzâda olan sıcaklığı ve kuruluğu giderir.
* Makatda olan ağrılara, çatlaklara ve şişlere yakı etmekle; fayda eder. Yenilirse sidik yakmasını önler.
* Şekerle yapılan Menekşe murabbâsı öksürüğe faydalıdır. Böbrek ağrısına, ciğere, zatülcenbe, göğüs perdelerinde olan çıbana faydalıdır.
* Hararetten sidik tutulması olsa idrar eder.
* Menekşe çok yenilse kalbe yani yüreğe zaiflik, bedene ağırlık ve gam, keder verir. Hususiyle keskin sıtmalılara ziyade zarar eder. Bu zararını
anason giderir.
* Menekşeyi koklamak; dimağı soğuk olana zara eder. Bu zararını
merzançoş giderir.
* Safravi uyuz ve kepeği olan kimse yaprağını sıkıp suyundan içse veya sürünse ziyade faydalıdır.
* Yaprağının murabbâsı nezleye ve zükkeme faydalıdır.
* Yaprağını dövüp suyunu sıkıp 80 gram suya 40 gram miktarı şeker ilave ederek karıştırıp makat dışarı çıkan çocuklara birkaç defa içirseler yine yerine iade eder. Mücerrebdir.
* Menekşeyi su ile içseler; ümmüsibyan denilen çocuk hastalığına faydalıdır.
* Göğsü darlamp soluğu ağır olanlar yani rahat soluk alıp veremeyenler otunu bal suyuyla kaynatıp sabanları içseler faydalıdır. Zira göğsü kesif balgamdan, sümükten, irinden temizler ve ümmüsibyan hastalığına müptelâ olan küçük çocuklara da faydalıdır. Bu sebepten bazı yerlerde buna ümmüsibyan otu da derler.
* Tecrübe ile sabit olmuştur ki; sarı menekşenin çiçeğinin takdir edilmiş suyu teri gayet sürer.
* Hercai yani sarı Menekşe otunu kurutup ince toz haline getirdikten sonra bal ile karıştırıp çeşitli
uyuza sürseler onları giderir. Suyunu yaralara dönkseler; onları temizler.
