Yüksek kolesterol, kanınızda vücudunuzun gereksinim duyduğundan daha fazla kolesterol bulunduğu anlamına gelmektedir. Kolesterol, hücrelin oluşması için gerekli olan madde ya da vücudun enerji kaynağı olarak görev yapan bir grup yağdan (lipidler) biridir. Karaciğeriniz, vücudunuzun gereksinim duyduğu kolesterolün büyük bir kısmını üretebilir.
Kanınızdaki total kolesterolün düzeyini bilmenin yanı sıra, değişik türdeki yağların seviyelerini bilmek de önemlidir. Düşük dansiteli lipoprotein (LDL, “kötü” kolesterol) düzeylerinin yüksek olması aterosklerozu kötüleşti-rirken, yüksek dansiteli lipoprotein (HDL, “iyi” kolesterol) düzeylerinin yüksek olması sizi aterosk-leroza karşı korur: HDL kolesterol aslında arterlerinizin kılıfındaki kolesterolü ortadan kaldırır.
Üçüncü bir yağ türünün, tirigliseridlerin, yüksek düzeylerde olması da aterosklerozu kötüleştirir.Doymamış yağlar ve tam doymamış yağlar açısından zengin olan diyetler (beslenmeler), LDL kolesterol düzeyini yükseltir. Trans yağlar aynı zamanda HDL kolesterolü de düşürür. Doymuş yağlar ve trans yağlar açısından zengin olan yiyecekleri tekli tam doymamış yağlar ve çoklu tam doymamış yağlar açısından zengin olan yiyeceklerle değiştirmek, kolesterol profilinizi büyük ölçüde iyileştirir. Bu; kırmızı ve işlenmiş etler yerine balık, kuruyemiş, baklagiller ve kümes hayvanları eti kombinasyonundan oluşan bir beslenmeyle (diyetle) gerçekleştirilebilir.
Hiç şüphesiz; total kolesterol, LDL kolesterol ve trigliseridlerin seviyesini düşürmek -ve buna ek olarak HDL kolesterol seviyesini yükseltmek- sağlığınız açısından iyidir. Yeni araştırmaların sonuçları rapor edildikçe, bu yağ türlerinin her biri için belirtilen hedef seviyeler de değişmiştir.
SEMPTOMLAR
Çok yüksek bir kolesterol seviyesinin ciltte ya da Asil tendonu gibi bir tendonu saran bir zar boyunca ksantom olarak adlandırılan yağlı yamalara neden olmasına rağmen, yüksek bir kolesterol seviyesi hiç bir semptoma neden olmaz. Yüksek kolesterol atereskloroza yol açtığında, atereskloroz semptomlara neden olabilir.
TEDAVİ SEÇENEKLERİ
Yüksek kolesterolü olan çoğu kişiye, doktorları, rutin bir tetkikin bir parçası olarak kolesterol testi yaptığında teşhis konulur Yüksek kolesterolünüz varsa, daha sık test edilmeniz gerekebilir.
Yüksek kolesterolle bir sorununuz varsa, ilk adım, diyetinizi (beslenmenizi) değiştirmektir. Genel olarak, doymuş yağ ve kolesterol açısından zengin olan tüm besinleri (kırmızı et, tereyağı ve tereyağı içeren yiyecekler) sınırlandırınız.Bunların yerine meyve, sebze ve doğal olarak düşük oranda yağ ve yüksek oranda kompleks karbohidratlar ile lif içeren tam tahıllı ürünler gibi besinleri tercih ediniz.
Sigara içiyorsanız, sigarayı bırakmak için doktorunuzdan yardım isteyiniz. Kolesterolünüz yüksekse, sigaranın neden olduğu riskler de daha büyüktür.
Haftada en az üç kez yapılan günde en az 30 dakikalık düzenli egzersizler, kanınızdaki HDL seviyelerini arttırabilir. Eğer egzersiz ve diyet kolesterolünüzü yeteri kadar düşürmezse, ve özellikle başka ateroskleroz risk faktörleriniz varsa, doktorunuz ilaç reçete edebilir.
KOLESTEROLÜ DÜŞÜRMEK İÇİN KULLANILAN İLAÇLAR
Araştırmalar, kolesterol düzeylerini agresif bir şekilde düşürmenin, koroner arter hastalığı riski çok yüksek olan ya da koroner arter hastalığı olan kişilerin – kolesterol düzeyleri normal aralıkta olsa bile ortalama ömürlerini büyük ölçüde arttırdığını göstermektedir.
Kolesterolü düşürmek için kullanılan birçok ilaç türü vardır:
■ Statinler hem total hem de LDL kolesterolü düşürmede çok etkili olan ve HDL kolesterolü hafifçe yükselten bir gaip benzer ilaçtır. Nadiren karaciğer ya da kas hasarına neden olsalar da genellikle yan etkileri yoktur. Son zamanlarda bu ilaçlardan bazılarının felci ve kalp krizini önlediği bulunmuştur.
■ Niasin total ve LDL kolesterolü düşürmede etkili ve HDL kolesterolü yükseltmede daha etkili olan bir vitamindir. Bir niasin hapını yuttuktan kısa bir süre sonra, bir kızarma hissi (ciltte yanma ve kızarıklık) yaşayabilirsiniz; bu, niaspin almadan kısa bir süre 81 miligram aspirin alarak önlenebilir.
■ Safra asidi bağlayıcı reçineler karaciğerin kandan LDL kolesterol almasına neden olan, hem total hem de LDL kolesterol seviyelerini düşüren toz ya da haplardır. Bu ilaçlar, statinler ya da niasin kadar kuvvetli değildir. Aynı zamanda, trigliserid düzeylerini artırma eğilimi de gösterirler (bu da tligresid seviyeleri zaten yüksek olan kişiler için bir sorun oluşturur). Sıklıkla kabızlık.şişkinlik ve gaza neden olurlar ve ilk iki ilaç türünden daha az popülerlerdir.
■ Gemfibrosil trigliseridleri düşürmede ve HDL kolesterolü yükseltmede çok etkili fakat total ve LDL kolesterolü düşürmede sadece orta derecede etkili bir haptır. Karın ağrısına ve karaciğer ile kas hasarına neden olabilir.
■ Ezetimip, emilen diyet kolesterol miktarını azaltan bir haptır. Diğer kolesterol düşürücü ilaçlarla birlikte kullanıldığında, özellikle statinlerle, kandaki kolesterol seviyelerini daha da düşürebilir.
