Geçmişte yapılan ilk başarısız denemelerden sonra, son yıllarda olumlu sonuçlar alınmaya başlamış, önceden umutsuz görülen bazı karaciğer hastalıkları için yeni ufuklar açılmıştır.
İnsanda karaciğer nakli ilk kez 1963’te Thomas Starzl tarafından yapılmıştır. Günümüzde bu tedavi yöntemi uluslararası düzeyde kalıcı bir yer edinmiştir.
Karaciğer naklinin günümüzde gördüğü yaygın kabulün gerisinde uzun deney süreçleri ve aşılan birçok zorluk yatar. Alınan ilk kötü sonuçlar yöntemin etkililiği konusunda uzun süre kuşku duyulmasına yol açmıştır.
Zamanla cerrahi tekniklerin, anesteziyoloji ve yoğun bakım tedavileri ile bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçların gelişmesiyle sonuçlar yavaş yavaş iyileşmiş, araştırma ve klinik düzeyinde yeni bir sayfa açılmıştır.
Avrupa’da ve dünyanın öteki bölgelerinde karaciğer naklini programlarına alan merkezlerin sayısı gittikçe artmaktadır.
Toplanan verilerin hızla artması ve bunların sürekli olarak değerlendirilmesi sonucunda karaciğer naklinin uygulanacağı durumların ve bu girişim için en iyi zamanın belirlenmesi yeniden tartışma konusu olmuştur.
Son yıllarda edinilen deneyimlerin ışığında bugünkü görüşlerin de kesin olamayacağı ve yeni veriler ışığında bunların değişikliğe uğrayabileceği anlaşılmaktadır.
Cerrahi teknikler ve araştırmalardaki gelişmeler, bağışlanan organların korunmasında ve organ naklinin uygulanabilir olmasında son 15 yıldır büyük bir ilerleme göstermiştir.Bununla birlikte, bağışlanabilir karaciğer az bulunduğundan, çok sayıda insan karaciğer naklini beklerken hayatını kaybetmektedir.
60 yaşın altında, kafa yaralanmalarından ölmüş, sağlıklı karaciğere sahip ve kan grubuyla karaciğer boyutu, karaciğerin naklinde aranılan özelliklerdir.Günümüzde karaciğer nakli, alıcıların yüzde yetmişinin hayatını 5 sene kadar uzatmaktadır. Bu hassas ve uygulaması son derece güç olan yöntem sadece çocuklar ve karaciğer hastalığı bulunan ergin bireyler için önerilir.
Tersi olduğunda ise ölümcül, hayatı ciddi biçimde kısıtlayıcı veya geri dönüşü olmayan beyin hasarlarına yol açabilecek bir yöntemdir.Aynı zamanda, bireylerin, fiziksel olarak yorucu olan bu ameliyat ve iyileşme sürecine dayanabilmeleri için sağlıklı olmaları gerekmektedir. Nakil yaptıran çocukların genellikle işlevsiz bir karaciğerler doğdukları saptanmıştır.
Karaciğer nakline ihtiyaç duyan yetişkinlerin özellikleri:
■ Karaciğer sirozu
■ Sekleroz kolanjit (Nadir olarak safra kanallarının iltihaplanması)
■ Heptaik damar pıhtılaşması (tıkanma)
■ Şiddetli, akut ve hayati tehlike özelliğine sahip hepatit.
■ Virüs kaynaklı kronik hepatit
■ Karaciğerde başlamış kanser
Bu uygulama, deneyimli tıp merkezlerinde yapılır ve yaklaşık 10 saatlik bir zamanı kapsar. Genel anestezi yapıldıktan sonra karnınız açılır ve karaciğerin bir parçası veya hepsi alınır. Ardından, bağışlanan organın kendisi ya da ihtiyaç duyulan kısmı yerleştirilir. İyileşme süreci ise yaklaşık 4 ay alır. Ailenin ve sağlık hizmetlilerinin yardımları çok önemlidir.
Nakli gerçekleşmiş bireylerin, nakledilen karaciğerdeki dokuları atmasını engellemek için geri kalan hayatlarında bağışıklık sistemini koruyan ilaçlar almaları gerekmektedir. Bağışıklık sistemini koruyan etmenlerin ve ilaçların repertuarında genişleyen parlak bir gelecek vardır.
