Tümörlere karşı ışın tedavisinin iki ayrı amacı olabilir: Doğrudan tümöre yönelen, yani tümörün bütünüyle ortadan kaldırılmasını amaçlayan ya da yalnızca belirtilerin hafifletilmesini ve hastanın yaşamını uzatmayı amaçlayan tedavi. Amaç tümörü ortadan kaldırmaksa, tanının kesinleşmesi, ışınlanacak kütlenin saptanması, teknik aygıtların ve ışınlanacak bölgenin, uygulanacak dozun, ışınımın yayılacağı alanın ve sürenin seçimi son derece önemlidir.Bu noktalar tümörün tedavisi ve ağır komplikasyonların engellenmesi açısından belirleyici özelliktedir.
Tıpta tümörleri inceleyen bilim dalı onkoloji olarak bilinir. Onkolojideki genel kural ışın tedavisi için de geçerlidir: Tedavinin başlangıç aşamasında, değerlendirmede ya da teknik olarak tedavinin uygulanmasında yapılacak hata, kesin olarak tedavinin sonunu belirler. Tedavide, eldeki veriler değerlendirilerek tümörü kökten yok edecek yol temel alınmalı, ışınım dozu ve ışınlanan bölgenin genişliği bu kurala göre belirlenmelidir.
Olguların büyük bölümünde uygulanması gereken dozlar, sağlam dokuların ışınıma olan direnç sınırına göre seçilir ve tedavi aralığı oldukça dardır. Bu nedenle, elde bulunan her türlü teknik olanağa başvurulmalı ve her keresinde daha uygun teknik çözümler aranmalıdır.
Işın tedavisi en etkili tedavi yöntemlerinden biridir ve bazen cerrahi girişim ya da ilaç tedavisinden önce düşünülecek bir seçenek oluşturur. En uygun tedavi aracının seçiminde işlevsel ve estetik koşulların yanı sıra psikolojik durum da göz önüne alınmalıdır.
Tedavi amaçlı uygulamalar arasında önleyici ya da koruyucu ışın tedavisi de sayılabilir. Amaç tümörden geriye bir iz kalmasa bile, gizli ve belirti vermeyen yayılımların olabileceği kabul edilen bölgelerin ışınlanmasıdır. Tedavi bu durumda da kökten uygulama ölçütlerine göre sürdürülmelidir.
Önleyici ışın tedavisinin bazı kullanım alanları aşağıda sıralanmıştır:
• Meme kanserlerinde tümörün sınırlı biçimde çıkarılmasından sonra geride kalan dokunun ışınlanması.
• Birincil tümöre yapılan cerrrahi girişim ve/ya da ışın tedavisinden sonra, sağlıklı görünen bölgesel lenf bezlerine yapılan ışın tedavisi (üst solunum-sindirim yolları, erbezi ve yumurtalık kanserleri).
• Kötü huylu lenfomun kesin yerleşiminin saptanamadığı durumlarda lenf bezleri, dalak ve beynin ışınlanması.
• Bölgesel olarak oldukça ilerlemiş ve bölgesel yineleme tehlikesi yüksek olan tümörlerde tümörün tümüyle çıkarılmasından sonra yapılan ışın tedavisi.
