Tedavinin Süresi:
İlaç tedavisinin ne kadar sürmesi gerektiği göz ardı edilemeyecek bir konudur ve klinikte özellikle iki durumda önem kazanır:
a) Başlangıçta klinik olarak ileri evrede görülen ve tam bir gerilemeye (remisyon) ulaşmış tümör;
b) Önlem tedavisinin uygulandığı durumlar. Aşağıda sayılan genel kurallar uygulama kolaylığına sahiptir ve ileri evredeki tümörlerde kapsamlı ve çok sayıda deneylerle desteklenmektedir.
• Yanıt vermeyen tümör: Yeterli ve uygun tedaviye karşın küçülme eğilimi göstermeyen kötü huylu bir tümör, böyle tammlanabilir. Olguların büyük bir bölümünde tedaviye yanıt vermeyen tümör belirgin bir ilerleme (tümör kütlesinin hacminin artması ve/ya da yeni yerleşim bölgelerinin ortaya çıkması) gösterir.
Tedavinin yeterli olarak değerlendirilebilmesi için, ilacın uygun dozlarla uygun bir süre boyunca verilmiş (örneğin, ileri evredeki tümörler için ilacın iki çevrim boyunca kullamlmış olması) ve bir ya da daha fazla sayıda toksik belirtinin ortaya çıkmış olması gerekir.
Hekim tedavinin etkili olmadığına, yani tümörün tedaviye yanıtsız olduğuna, tümörün tipini ve özellikle de tedavinin amacını göz önüne alarak karar verebilir:
(a) Amaç kısa bir zaman dilimi içinde tam bir gerileme elde etmek ise (akut lenfoblastik lösemi ve çocukluk çağı Hodgkin dışı tümörleri: 4-6 hafta içinde; erbezi embriyonal kanseri: 3 ay içinde) ve öngörülen zaman içinde tam gerileme elde edilememişse tümör tedavisinin kesilmesi ve alternatif tedavilere geçilmesi planlanır,
(b) Tedavinin amacı yaygınlaşmış ve yavaş gelişmekte olan bir tümörün yalnızca klinik belirtilerini hafifletmek ise bu tedavide gerçek basan elde etmek koşuluyla tümör tedavisi kesilebilir.
• Kısmi gerileme: Tedavinin amacı gerçekte tam bir gerileme elde etmek değilse, kısmi gerileme ortaya çıkınca tıbbi tedavi mümkün olduğunca aynı dozlar ve aynı düzen ile, tümörün ilerlediğini gösteren bulgular ortaya çıkmadıkça sürdürülebilir. Yeterli dozda 3-4 çevrim boyunca ilaç verilmesine karşın tümörün giderek küçüldüğü saptanmazsa aynı tedaviyi değişik dozlarla sürdürmek hemen her zaman yararsızdır.
Değişik yapıda hücre topluluklarından oluşan bir tümörde kemoterapinin ilk birkaç çevrimi bu tedaviye duyarlı olan hücreleri yok etmiştir ve tümör bu tedaviye dirençli hücrelerin çoğalmasıyla ilerlemektedir. Gene de önceden belirtildiği gibi, özellikle psikolojik etkenler yüzünden, etkili bir alternatif tedavi olmayan kütleli tümörlerde kemoterapinin kesilmesi her zaman kolay değildir.
Kısmi bir gerilemeden daha ileriye gidemeyen bir tedavi ise toksik etkilerin belirgin derecede ağır olduğu durumlarda kesilebilir.
• Tam gerileme: İleri evredeki bir tümörde belirli bir tedaviden sonra tam bir gerileme elde edilirse ve bu gerileme başlangıçtaki ölçütler aracılığıyla yoğun olarak kontrol edilip kanıtlanabilirse, tedavinin ileri aşamalan tümörün tipine göre değiştirilebilir.
• Destek tedavisi: Çeşitli tümörlerde destek tedavisinin süresi tam olarak belirlenebilmiş değildir; olguların büyük bir bölümünde tedavi araştırmaları sürmektedir. Bu nedenle hekim hastaya göre düzenlenmiş bir tedavi yerine özgül gerekliliklere göre nesnel olarak planlanmış bir tedavi programı benimsemelidir. Buna göre tek bir polikemoterapi rejiminin uygulandığı kemoterapinin süresi meme kanseri için yaklaşık 5-6 ay, erbezi kanseri için 2-5 ay, mide kanseri ve yumuşak doku sarkomları için 8-10 aydır.
Çocukluk çağı tümörlerinde polikemoterapinin süresi genellikle 8-18 ay arasındadır ve tümörler (osteosarkom, rabdomiyosarkom, medülfoblastom, Wilms tümörü ve lenfom) arasında belirgin değişiklikler görülmektedir. Bu belirsizlik gelecekte belki de bugünkü çalışmaların sonuçlannın alınmasıyla giderilecektir, Böylelikle yakın bir gelecekte tedavinin tipi, kullanılan ilaçların dozu ve süresi her tümörün gidişine göre farklı olacaktır.
Gene de biyolojik varsayımlar ve birçok klinik veri, tüm destek tedavilerinin süresinin azaltılmasını öngörmektedir. Günümüzde 4 ile 6 ay arasında değişen sınırlı bir etki süresi olan tek polikemoterapi rejimli tedavi yöntemlerinin gelecekte kaydedebileceği olumlu gelişmeler ise henüz araştırma aşamasındadır.
