Mevsim değişikliğiyle grip hemen herkesi etkiliyor. Özellikle çalışanlarla öğrenciler risk altında, beraberinde aileleri de elbette. Grip aşısı ne derece etkili olur ve kimler aşı yaptırmalı ya da ne zaman yapılır gibi merak edilen her sorunun yanıtını burada vermeye çalışalım:
1. Neden grip aşısı olmalıyız?
Hemen tüm virüs hastalıklarında olduğu gibi gripte de hastalık etkenini yok eden antibiyotik benzeri ilaçlar olmadığı için, sağlık, sosyal ya da ekonomik nedenlerle hastalanması istenmeyen kişilerde aşı yapılması uygun olmaktadır.
2. Kimler aşı olmalı?
Hastalığı eğitim, aile ya da iş yaşantısı açısından istenmeyen kişilerin yanı sıra, kronik akciğer, kalp, böbrek, şeker hastaları, sürekli kortizon ya da kanserde uygulanan kemoterapi gibi ilaçlara bağlı olarak bağışıklığı azalmış kişiler, doğuştan bağışıklık eksikliği bulunanlar, AIDS hastaları, bu gibi hastalara bakmak durumunda olanlar, 65 yaşını aşmış yaşlılar, bakımevleri ve yatılı okullar gibi toplu ortamlarda yaşayanlar, grip mevsiminde gebe olanlar, ve tüm sağlık personeli aşı olmalıdır.
3. Kimler için sakıncalı, zararı var mı?
Aşı virüsü yumurtadan üretildiği için, yumurtaya maruz kalınca şoka girecek derecede alerjisi (anaflaksi)olanlar, daha önce grip aşısı olduğunda aşırı alerjik reaksiyon göstermiş olanların yanı sıra, hamileliğin ilk üç ayı içindeki kişiler doktorlarına danışmadan aşı olmamalıdır.
4- Aşı nasıl korur?
Hastalık etkeni olabilecek virüsler öldürülerek, hastalık yapma özelliği yok edilir. Bu virüsler vücuda girdiğinde bağışıklık sistemi uyarılmış olur. Daha sonra hastalık etkeni virüs girdiğinde, hazırlıklı olan bağışıklık sistemi, virüsü tanıyarak, hastalık yapmasına fırsat bırakmadan etkisiz hale getirir.
5- Grip aşısının bileşimi nedir?
Grip aşısı, öldürülerek hastalık yapma gücü yok edilmiş grip (influenza) virüsleridir. Kol kası içine iğne ile zerk edilir.
6- Etkili olacak virüs nasıl belirleniyor?
Dünya Sağlık Örgütü tüm dünyada yaygın izleme merkezleri aracılığıyla, grip hastalarını izlemeye alır. Hastalarda yapılan tahlillerle, hastalık etkeni virüsler belirlenir ve böylece salgın yapma ihtimali olan virüsleri belirleyerek aşı üreticisi firmalara duyurur ve o yıl uygulanacak olan aşıların içerikleri belirlenmiş olur.
7 – Neden her yıl aşı olmalıyız?
Gribe yol açan çok sayıda virüs var. Her yıl bunlardan bazılarının salgın yapma olasılığı artar. Her yıl o virüslere özel aşı hazırlandığı için aşının her yıl yapılması gerekmektedir. Ayrıca önceki yıldaki aşı nedeniyle oluşan bağışıklık da giderek azaldığı için yeni aşı gereği olmaktadır.
8– Ne zaman aşı olmalıyız?
Grip havaların soğuk olduğu dönemlerde ortaya çıkar. Ülkemizde bu dönem, Ekim ile Nisan ayları arasındaki süredir. Aşının koruması için, virüsle karşılaşmadan önce uygulanması gerekir. Aşının etkili bağışıklığı oluşturması için uygulandıktan sonra 8-10 günlük süre geçmesi gerektiği için, Eylül ayından itibaren Nisan sonuna kadar herhangi bir zamanda uygulanabilir.
9- Antiviral ilaçlar gribi önler mi?
Son yıllarda piyasaya verilen bazı antiviral ilaçlar vardır. Bunlar virüsün vücutta çoğalmasını önleyerek etki ederler. Gripte, hastalık etkeni olan influenza virüsü vücuda girdikten sonraki ilk 48 saat içinde kullanıldıkları taktirde, önleyici olarak etkili olabilmektedir. Hastalık oluştuktan sonra bu ilaçların kullanımının bir yararı olamamaktadır.
10- Grip aşısı nerede yapılır? Ücretsiz midir?
Grip aşısı, öncelikle hastaneler, sağlık ocakları ve eczaneler olmak üzere her yerde yapılabilmektedir. Ülkemizde 65 yaşından büyük kişiler, Şeker hastaları, Astım hastaları, Kronik akciğer hastaları (bronşit vb.), Kronik kalp ve damar sistemi hastaları, Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler (kronik kan hastalığı – hemoglobinopati – olanlar, kanser hastaları, immünosupressif kullananlar) Huzurevi, bakımevi vb. ortamlarda yaşayanlar Böbrek bozukluğu olanlar ile 6-18 yaş arasında olan ve uzun süreli aspirin tedavisi kullanmak zorunda olan çocuk ve gençler uygulanması zorunlu olarak belirlenmiştir. Bu kişiler sosyal güvenlik kurumlarından sağlık sigortalı iseler, aşı bedelleri bu kurumlarca ödenmektedir.
