Küçükken muhtemelen vücudunuzun büyümekte olduğunu fark etmiyordunuz. Çünkü çocuklar o kadar istikrarlı bir şekilde büyürler ki bu değişiklikleri fark etmezler. Vücudunuzun farklı göründüğünü fark etmeye başladığınızda ergenliğe giriyorsunuz demektir. Ergenlik, vücudunuzun bir yetişkin vücuduna dönüşmesi anlamına gelmektedir.
Ergenlik kızlar için 8-13 yaşları arasında ve erkekler için de birkaç yıl sonra 9-14 yaşları arasında başlar. Ama herkesin ergenliği farklı şekilde yaşanır. Vücudunuz arkadaşlarınızınkinden daha farklı bir şekilde gelişirse endişelen¬menize gerek yoktur. Genelde kızların vücutları kadın akrabaları, erkeklerin vücutları da erkek akrabalarının geliştiği şekilde değişiklik gösterir.
Ergenlik başladığında birkaç yıl çok hızlı gelişir. Boyunuz uzar ve kilo alırsınız. İkincil cinsel özellikler gelişir. Bu, erkekler için testislerinin ve penislerinin büyümesi, koltuk altlarında kıl çıkması ve genital bölgelerinin çevresinde kalın, kıvırcık kıllar çıkması şeklinde gerçekleşir. Kız çocuklarının da koltuk altlarında ve genital bölgelerinde kıllar çıkar; ayrıca göğüsleri büyümeye başlar ve vücutları daha kıvrımlı bir yapıya kavuşur; adet kanamaları (regl olmak) da başlar.
Erkeklerin sesleri kalınlaşır; yüzlerinde, kollarında ve sırtlarında kıllar çıkar; kasları ve fiziksel güçleri artar. Erkekler büyüme ataklarını 11 H ile 15 Vı (ortalama 13 Vı yaşında) yaşlarında yaşarlar. Kızlar ise büyüme ataklarını 9 V£ ile 13 (ortalama 11 x/ı yaşında) yaşlarında yaşarlar. Birçok genç için ergenliğe girmek sivilcelerle tanışmak anlamına gelir. Ergenlik sırasında yaşanan gelişmeler için Erkek Çocuklarının Adam, Kız Çocuklarının Kadın Olması bölümüne bakabilirsiniz.
Vücudunuz değiştikçe utangaçlık ve sıkılganlık hissetmeniz oldukça normaldir. Diğer insanların ne düşündükleri konusunda endişelenebilir ya da yaşadığınız değişimle ilgili kafanız karışabilir. Bu endişelerinizi güvendiğiniz bir yetişkinle konuşmak faydalı olabilir. Vücudunuzda yaşanan değişimlere ek olarak duygularınız ve tavırlarınız da değişir.
Arkadaşlarınızla ve aynı ya da farklı cinsiyetten özel bir arkadaşınızla daha fazla zaman geçirmek isteyebilirsiniz. Bunların hepsi normaldir; ancak bu durum sizin özgürlük ihtiyacınız için henüz hazır olmayan anne ve babanızla bazı sorunlara neden olabilir.
Ergenlikten sonra (genelde 2-4 sene sürer; fakat kişiden kişiye değişebilir) fiziksel görümünüzle daha az ilgilenmeye ve arkadaşlarınızın yaptıklarına odaklanmaya başlarsınız. Herkes gibi olmaya ve herkesin yaptıklarını yapmaya çalışabilirsiniz. Bazen de herkesin yaptığını yapmak istemezsiniz; ancak çoğunluğa uymazsanız dışlanacağınızdan korkabilirsiniz.
Bir gruba uyum sağlamak için yapılan baskılar arasında alkol ya da uyuşturucu madde kullanımı ile cinsel ilişki kurmak yer alabilir. Gençlerin çoğu yeni şeyler denemek ister; ancak bu şeylerin sonucunda neler olacağını bilmiyorsanız riskli olabilir.
Sizin ya da ailenizin değerlerine aykırı olan veya size kendinizi rahat hissettirmeyecek şeylere hayır demekten çekinmeyin. Alkol ya da uyuşturucu madde kullanmadan sosyalleşmeniz, yeni arkadaşlar edinmeniz ve iyi vakit geçirmeniz önemlidir. Alkollüyken araba kullanmak ve korunmasız seks yapmak gibi riskli durumlara neden olabilir ve karar verme becerinizi olumsuz yönde etkileyebilirler.Kendinizi zaman zaman mutsuz ya da keyifsiz hissetmeniz normaldir.
Hayatınız bir çok açıdan değişmekte ve sonuç olarak da yeni seçimler yapmanız, sorunlarınızı çözmeniz ve bazı konulan göz önünde bulundurmanız gerekebilir. Vücudunuzun değişmesine neden olan hormonlar daha duygusal olmanıza sağlayabilir ve bu da normal bir durumdur. Ancak haftalar ya da aylar boyunca kendinizi çok kötü hissetmeniz normal değildir. Bazen yoğun mutsuzluk ve sinir duygulan hayattan zevk almanızı engelleyebilir.
Bu tür mutsuzluklar için belirli nedenleriniz olabileceği gibi farkında olduğunuz bir sebepde olmayabilir. Her iki durumda da birkaç hafta boyunca her gün kendinizi sinirli ya da üzgün hissediyorsanız yardım almanız gerekmektedir. Depresyon tıbbi bir rahatsızlıktır ve utanılması gereken bir durum değildir; ilaç tedavisi vardır.
Depresyondaysanız anne babanıza ya da doktorunuza danışın. Anne babanız dışında başka biriyle konuşmak istiyorsanız bir akrabanız, bir arkadaşınızın anne babası, rehberlik öğretmeniniz, ya da ait olduğunuz dinsel topluluktan biri gibi güvendiğiniz yetişkin biriyle konuşun. Bir sonraki bölüm bu konulan daha detaylı olarak ele almaktadır. Bu bölümü okurken kitabın diğer bölümlerine atıflarda bulunulduğunu göreceksiniz; bu da o konuyla ilgili daha ayrıntılı bilginin o sayfaya bakılarak elde edilebileceği anlamına gelmektedir. Daha kapsamlı bilgi için Kadın Sağlığı ve Erkek Sağlığı bölümlerine bakabilirsiniz.
Düzenli Sağlık Kontrolü Yaptırmanız Gerekir
Sağlıklı olmak için düzenli sağlık kontrolü yaptırmanız gerekir.
Doktorunuz bazı sağlık sorunlarını sizinle yalnız konuşabilmek için muayenenin bir bölümünde anne babanız yanınızda olmadan sizinle bire bir görüşmek ister.
Doktorunuz size cinsel ilişkiye girip girmediğiniz gibi özel soruların yanı sıra okul başarınız, sigara içip içmediğiniz, arabada emniyet kemeri takıp takmadığınız gibi sorular sorabilir. Bu soruları cevaplarken olabildiğince dürüst olun; cevaplarınız doktorunuzun size sağlıklı olmanız için tavsiyelerde bulunmasına ve eğer bir sorununuz varsa hangi tedaviye başvuracağına karar vermesine yardımcı olacaktır. Yaşamakta olduğunuz değişimlerle ilgili sorularınızı sormak için çok iyi bir zamandır.
