Kala-azar, Leishmania Donovani adı verilen tekhücreli parazitin neden olduğu bir tropikal bölge hastalığıdır. Batı Afrika’da, Orta ve Güney Amerika’da, Hindistan, Çin ve Sudan’da çok görülür. Yurdumuzun Marmara ve Ege bölgelerinde de görülmektedir. Hastalığın etkeni olan parazit, tatarcıkların (flebotom) ısırması ile insana geçmektedir.
Kuluçka devri çok defa 1-4 aydır. Hastalık genellikle sinsi başlar ve kronik seyreder. Ateş 40°yi bulur. Dalak ve karaciğer gittikçe büyür. Karın ağrıları, bulantı, ishal, geçe terlemeleri, bacaklarda ödem, dişeti kanamaları, derinin esmerleşmesi, kansızlık gibi bulgular sık görülür. Karnın şişmesine karşılık göğüs, kol ve bacaklarda ileri derecede zayıflama vardır. Bazen yüksek ateş, titreme, kusma ve ishal ile başlayıp 1-2 hafta içinde ölüme götüren akut vakalara da rastlanır.
Tedavi edilmeyen vakaların % 95’i ilk 2-3 yıl .içinde ölümle sonuçlanır. Tedavide Lo-midin kullanılır. Bunun yanında hastaya proteinden zengin diyetle beslenmesi için vitamin, demir, karaciğer ekstresi içeren ilaçlar verilir ve gerekirse kan transfüzyonu yapılır.
Hastalığın etkeni olan paraziti taşıyan tatarcık en çok köpeklerin üzerinde yaşadığı için korunmada dikkat edilecek yol tatarakla savaş ve bunları taşıyan hayvanların kontrol altına alınması şeklinde olmalıdır.
