Lepra veya daha tanınmış adı ile cuzzam tropikal bölgelerde özellikle Hindistan, Batı Hint Adaları, Çin, Güney Afrika ve bu arada yurdumuzda da görülen kronik bir enfeksiyon hastalığıdır. Etkeni olan mikroba mıkobakterıyum lepra veya onu ilk bulan araştırıcının adına izafeten Hansen basılı denmiştir. Hastalık ilk olarak çevredeki sinirleri, daha sonra ust solunum yolları mukozasını, deriyi, gozu, testıslerı ve retıkulo endotelyel sistemi tutar.
Bulaşma insandan insana direkt veya endırekt temas ile olur En çok damlacık enfeksiyonu şeklinde bulaştığı kabul edilmektedir. Lepra hastalığını birkaç tip olarak ayırabiliriz. Lepramatöz lepra tipinde hastalarda genellikle, yüzde, gövdede, kol ve bacaklarda, çok sayıda soluk, bakır renginde kırmızı lekeler oluşur. Bu lekeler buyur, papul ve daha sonra nodul (leprom) denilen şişlikler halini alır. Kulaklar, yuz, burun içi, önkollar, apış araları, şişkinliklerin yani lepromların görüldüğü bölgelerdir. Deride his azalması şeklinde bir bozukluk yani hipoestezi, kaşların dökülmesi ve yüzün aslan çehresine benzemesi gibi belirtiler karakteristiktir. Arada ateş yükselmesi ile seyreden ataklar yani hastalığın alevlenme devreleri vardır. Eğer şahsın hastalığa direnci varsa lepra basili yüzeysel bir sinir hücresine yerleştiğinde hastalık tüberküloid lepra veya nöral tip şeklinde gelişir. Deride o sinire yakın bölgede kırmızı, keskin sınırlı, kuru, kılsız, skuamlı yani kabuklu bir plak meydana gelir. Sinir kalınlaşmış olarak hissedilir. Bu plakta duygu kaybolmuştur. Tedavi edildiğinde tamamen kaybolan tüberküloid lepra tedavisiz bırakılırsa başka tiplere dönüşebilir. Teşhis lezyondan alınan biopside Hansen basilinin görülmesiyle konur. Teşhiste histamın testi, terleme testi, Lepromin testi gibi testler de uygulanmaktadır. Hastalık çok bulaşıcı olmadığından hastanın ayrılması şart değildir. Ancak cüzzamlı bir ailenin sağlıklı çocuklarını ayırmakta yarar vardır. Hastalığın eski çağlarda yarattığı büyük korku halen geçerli değildir. Leprada topluma zarar ancak tedavisiz bir hastadan gelir. Lepra tedavisinde Dapson ve Disul-fone gibi ilaçlar kullanılmakta bu ilaçlar, devlet tarafından bedava dağıtılmaktadır.
