Spor, çocukların oyunla birlikte yaptıkları bir etkinliktir. Çocuğun fiziksel gelişimi açısından büyük önem taşıyan oyun, ona güven ve beceri kazandırarak zihinsel gelişimini de hızlandırır.
Bir çocuğun davranışları yaşına ve ona ilk yaşlarında kazandırılan Özelliklere göre değişir. Yetişkinlerin yapması gereken en önemli şey, ona yaşına ve gelişmesine uygun bazı hareketleri yapmayı öğreterek kendine güven duymasını sağlamaktır.
YENİDOĞANDA HAREKET
Normal bir gebeliğin sonunda doğan sağlıklı bir bebek, emmekten başka bazı içgüdüsel hareketleri de yapar. Bu basit hareketler yenidoğanın dışardan gelen uyarılar karşısındaki tepkileri, yani refleksleridir.
Yeni doğmuş bir bebek kendi kendine elini, kolunu, bacağını rahatlıkla kaldırabilir, eliyle bir şeyi kavrayabilir. Ona yardımcı olunursa daha zor hareketleri de yapabilir. Örneğin ellerini yere dayayıp, ayaklarına destek olunursa dizlerini kıvırarak düz bir düzeyde sürünerek ilerleyebilir, bacakları ya da gövdesi tutulursa adım atabilir.
Yenidoğan kundak yapılmamalı, kat kat giydirilmemeli, rahat hareket etmesi sağlanmalıdır. Aynca sık sık yatağından kaldırılmalı ve yataktaki konumu değiştirilmelidir. Yatağından kaldırılması çevreyi daha iyi tanımasını, anne ve babasıyla iletişim kurmaya başlamasını sağlar. Aynca anne ve babasının kendisine dokunması onda güven ve huzur duyguları yaratır. Yataktaki konum değişiklikleri ise durum değişiklikleri karşısında ortaya çıkan reflekslerinin gelişmesini sağlar.
Yeni doğan bir bebeğe her gün banyo yaptırılmalıdır. Yıkanmak yalnızca temizlenmesini değil, doğuma değin içinde yaşadığı bir madde olan suyu hissederek rahatlamasını sağlar. Suyla teninin duyarlılığı artar, suyun kaldırmakuvveti sayesinde kol, bacak ve gövde hareketleri kolaylaşır, daha derin nefes alması sağlanır.
YÜRÜMEYİ ÖĞRENMESİ
Çocuk bir yaşma doğru kendiliğinden yürümeye başlar. Bazı çocuklar daha erken yürür. Bunlar yetişkinlerden yardım gören ya da fazla kilolan olmayan çocuklardır. Ama çok sağlıklı olup birkaç ay geç yürüyen çocuklar da vardır. Çocuğun yürümesi evin içinde emekleme ve poposunun üzerinde sürünerek ilerleme süreçlerini izler. Emekleme ve sürünme çocuğun hareketlerinin gelişmesini ve bulunduğu ortamın sınırlarını tanımasını sağlar.
Daha sonra çocuk ayağa kalkmaya başlar. Yetişkinler çocuğa yardım ederek bu zor işi biraz kolaylaştırabilirler. Ama çocuğu yürümeye zorlamaya hakkımız olmadığını unutmamak gerekir.
Çocukta bu ilk hareketleri gözlemeye başladığımızda onun yere sağlam basmasmı sağlamaya çalışmalıyız. Onun bir cismi ya da bizi izlemesini sağlayabiliriz; ama çocuğun her zaman dengesini kaybettiği anda bizim onu tutacağımızı bilmesi gerekir. Yaşamının ilk gerçek spor yarışması olan bu olgu, çocuk için büyük bir deneyim, yetişkinler için ise hoşnutluk verici bir olaydır. Üstünlüğünü kanıtlayan bir yetişkin gibi, yaşamının ilk güç deneyimini gerçekleştiren çocuk için de ödül çok önemlidir. Ödül kendisini iyi hissetmesini sağlayacak ve özendirici olacaktır. Çocuk hareket etmeye başladığı zaman, tehlikeli yerler keşfetmeye, bir sandalyeye, masaya ya da bahçedeki tümseklere tırmanmaya başlar.
Bu, kendi kendini, yani yeteneğini ve kapasitesini tanıma isteğinden kaynaklanır. Bu durumda çocuk engellen-memeli, ama düşüp bir yerini incitmemesine de dikkat edilmelidir. Ona yardım ederek, ama hareketlerini engellemeyerek bir hedefe ulaştığım görmesi sağlanmalıdır. Bir yerlere tırmanma küçük büyük bütün çocukların çok hoşlandığı bir oyundur. Çocuk bu oyun sırasında düşmeyi de öğrenir. Böylece koşarken düşülebileceğini ve bir yerinin acıyabileceğim de görmüş olur. Bu, çocuğun kendi kendisiyle ve çevresindeki dünyayla mücadelesinde göze almamız gereken bir risktir. Böylece çocuk, macera ve cesaret kavramlarını pekiştirebilir, güvenli davranışın ne olduğunu öğrenebilir.
BİR ŞEYLERİ AŞMAK
Çocuğun yaşamımn ilk yıllarındaki oyunla karışık hareketler, doğal engellerle ve kendi yetenekleriyle yaptığı bir mücadeledir. Bu mücadelede amaç çeşitli oyunları oynayabilmek için gerekli gücü ve becerileri kazanıp güçlendirmektir.
Çocuk “uçmayı” çok sever; onu havaya atıp tuttuğumuzda çok mutlu olur, bundan çok büyük zevk alır. Bu duygulan yalnız da yaşamak ister ve salıncakta sallanırken bunu bulur. Amacı kimsenin yardımı olmaksızın kendini havaya atmayı Öğrenmektir.
Çocuğun çok zevk aldığı başka bir oyun ise bir çubuğa tutunup sallanmak, sonra da kendini yere atmaktır. Bir başkası da küçük bir masa ya da bahçe duvarı gibi yüksekçe bir şeye tırmanıp kendini boşluğa bırakmaktır. Çocuk kendi için yeterli yüksekliği bilir. Ama macera ruhu ve öteki çocuklarla giriştiği mücadele onu daha yukarılara tırmanıp, daha uzun uçuşlar yapmaya iter. Böylece en büyük tehlike başlamış olur.
Çocukların en £ok sevdiği oyunlardan biri de kaymakuf: Neredeyse bütün parklarda bu tür bir oyun oynayabilirler. Değişik pozisyonlarda kaymayı çok severler; bu da belirli ölçülerde tehlike yaratır.
Bütün bu macera arayışları ve tehlikeyi göze almaları, çok küçük yaşlardaki çocuklarda bile sporcu ruhunun geliştiğini, macera ve mücadele duygularının ortaya çıktığını gösterir.
Yerde yuvarlanma, özellikle yaşıtlarıyla birlikte oynadığı zaman çocuk için çok eğlencelidir. Çocuk bunu çimlerin üzerinde ya da halıda yapar; ayrıca takla atar, amuda kalkar. Bütün bunlar çocuğun bacaklarının ve vücudunun kuvvetlenmesinde yardımcı olur.
Elleriyle ya da ayaklarıyla top oynaması da çocuğun Fiziksel yeteneklerinin gelişmesini sağlar. Çocuk bir topu İzler, ayağıyla taşır, çok uzaklara atmak amacıyla vurur ya da duvar, kapı gibi bir hedefe isabet ettirmeye çalışır. Amacı mücadele etmek, yeteneğinin yardımıyla bir gol atmaktır. Böylece kendini yetişkinlere kanıtlamış olur. Yetişkinlerin çocuğa onun bu oyunlarından hoşnutluk duyduklarını göstermeleri gerekir. Çocuk böylece daha çok eğlenip, oynamaya devam edecektir.
DENGE KURMA VE FİZİKSEL DİSİPLİN
Çocuk, doğumunun ilk aylarından başlayarak yüzmeyi öğrenebilir. Su, çocuk için çok doğal bir şeydir. Daha korku kavramını öğrenmeden rahatlıkla suyun içinde hareket edebilir. Suda önce hareket etmeyi, daha sonra yürümeyi öğrenir ve kendi kendine yer değiştirmeye başlar. Son olarak da suyun üstünde batmadan durulabileceğini görür ve yüzmeye başlar; kafasını suyun içine batırır ve nefesini tutar. Böylece nefes alıp verme ritmini de öğrenmiş olur.
Çocuk, daha ilk yıllarda denge gerektiren öteki spor dallarını yapmayı da öğrenir. Bunların içinde en önemlisi bisiklete binmektir. Bisiklete binmek çok zevklidir ve çocuğun kendi kendisiyle mücadele etmesini gerektirir. Bisiklet çocuğun bacak ve ayak kaslarının da gelişmesini sağlar.
