Gastrit nedir?
Dr. Hüseyin Alkım: Mide iltihabı anlamına gelir.
Çeşitleri var mı?
Dr. Hüseyin Alkım: Heîikobakter pilori mikrobuyla ilişki gastrit: En sık görülen gastrit tipidir. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerdeki insanların yüzde 70-80’inde helikobakter pilori mikrobu var. Gelişmiş ülkelerdeki yaygınlığı yüzde 30 civarındadır.
• Eroziv gastrit: Sık görülen gastrit türlerinden biri. Ağrı kesici ilaçlara bağlı oluşur.
• Atrofîlt gastrit: Mide derisinin incelmesiyle bağlantılıdır. Hem uzun süreli helikobakter pilori mikrobuna bağlı gelişir hem de bağışıklık sistemiyle ilgili bir soruna bağlı ortaya çıkabilir.
Önemi şu: Diğer gastritlerin aksine asit salgısı kaybolur. Ayrıca vitamin B12 ve demir emiliminin bozulması yoluyla kansızlığa neden olur.
• Diğer gastrit tipleri: Gastrit strese ya da safranın mideye kaçmasına bağlı gelişebilir.
Helikobakter pilori nasıl bulaşır?
Dr. Hüseyin Alkım: însandan insana, yiyecekler ve suyla bulaşabilir. Bulaşmanın genellikle çocukluk çağında aile içinde ya da ilkokulda arkadaşlardan olduğu düşünülüyor.
Ağrı kesiciler mideyi nasıl etkiliyor?
Dr. Hüseyin Alkım: Ağrı kesiciler mideyi 2 şekilde etkiler. Ya doğrudan temas yoluyla takılıp kaldığı yerde yara oluşturur. Ya da ‘prostaglandin’ denen ve midenin derisinin korunmasını sağlayan maddenin üretilmesini azaltır. Bu da midede yara oluşmasına yol açar. Parasetamol ve metamizol dışındaki ağrı kesicileri kullananların yüzde fHî’inde midede kanamaya neden olabilecek ciddi yaralar (ülser) gelişir.
Gastrit belirtileri nelerdir?
Dr. Hüseyin Alkım:
• Karın üst kısımda yerleşmiş aç ya da tokken olan ağrı,
• Gaz,
• Şişkinlik,
• Çabuk doyma
• Bulantı.
Bu belirtilerin hepsi bir arada bulunabileceği gibi tek bir şikayet de olabilir.
Sigara ve Alkolün Gastrite Etkisi Var mı?
Dr. Hüseyin Alkım: İkisi de gastriti artırır. Alkol hem direkt temasla hem de sistemik yolla mide derisinin hasarlanma riskini artırır. Sigara, mide derisinin koruyucu mekanizmalarını bozar.
Aç kalmak gastriti artırır mı?
Dr. Hüseyin Alkım: Hayır. Ama belirtilerin açığa çıkmasına neden olabilir.
Baharatlı gıdalar gastrit yapar mı?
Dr. Hüseyin Alkım: Hayır. Ancak baharatlı gıdalar gastrit yapmaz. Ancak hazım problemlerine ve ağız kokusuna neden olabilir.
Süt Gastrite İyi Gelir mi?
Dr. Hüseyin Alkım: Süt mide asidini azaltarak şikayetlerin geçmesini sağlayabilir. Ancak hastada laktoz (süt şekeri) emilîm kusuru (intoleransı) varsa gaz-şişkinlik ( bkz. Gaz Yapmayı Önleyen Çay ) ve ishal gibi şikayetlere neden olabilir.
Kimler gastrit riski taşıyor?
Dr. Hüseyin Alkım: Helikobakter pilori ilişkili gastrit riski Türkiye gibi ülkelerde hemen hemen herkes için mevcut. Ancak belirti oluşturması genetik zeminle ilişkili. Ayrıca sigara, alkol, ağrı kesici kullananlar ve yoğun stres altında yaşayanlarda belirtiler daha sık ortaya çıkar.
Stres gastrit yapar mı?
Dr. Hüseyin Alkım: Evet, stres gastrit yapar.
Gastrit Teşhisi Nasıl Konuluyor?
Dr. Hüseyin Atkım: Gastroskopi denen endoskopik inceleme yöntemi ve mideden alınan doku örneğinin incelenmesi ile gastrit teşhisi konulur.
Ağrılı bir işlem mi?
Dr. Hüseyin Alkım: Endoskopi içe bakma demektir. Midenin içine bakmaya ‘Gastroskopi’ denir. Aslında ağrı oluşturan bir inceleme yöntemi değil. Ancak hastalar iki nedenle inceleme sırasında çok rahatsızlık hissedebilir. Birincisi; boğazdan geçerken oluşan ‘Nefes alamıyorum, boğuluyorum’ hissi, diğeri ise mideyi iyi görebilmek için verilen havanın neden olduğu aşırı şişkinlik ve geğirtidir. Bu nedenle işlemi ‘sedasyon’ ile yapmayı tercih ediyoruz. Bu yöntemle, bayıltmayacak, ama uyutacak dozda ilaç verilerek hasta hiçbir şey hissetmeden inceleme yapılabilir.
Gastrit nasıl tedavi ediliyor?
Dr. Hüseyin Alkım: Gastritin tipine göre tedavi şekli değişir. Atrofık gastritte ömür boyu vitamin B 12 ve demir tedavisi verilmesi gereklidir. Ağrı kesicilere bağlı gastritte ağrı kesiciyi kesmek veya daha az zararlı bir ağrı kesici kullanımına geçmek gerekir. Bunun yanında bir de proton pompa inhibitörü gurubu ilaçlar verilebilir. Helikobakter pilori mikrobuyla ilişkili gastritte bakteriyi öldürmek için 2 haftaya kadar uzayan süreyle antibiyotik ve proton pompa inhibitörü tedavisi vermek gerekir.
Tedaviden Sonra Hastanın Nelere Dikkat Etmesi Gerekir?
Dr. Hüseyin Alkım: Ağrı kesicilerden, sigara ve alkolden uzak durmalı ve daha az stresli, daha düzenli bir yaşam tarzı benimsemeli.
Gastrit Ülsere Dönüşür mü?
Dr. Hüseyin Alkım: Evet, hem helikobakter pilori ile ilişkili gastrit hem de ağrı kesicilere bağlı gelişen gastrit ülsere dönüşebilir. Kanser olmayan ülserlerin yüzde 99 sebebi helikobakter pilori varlığı ya da ağrı kesici kullanımıdır.
Hangi Besinlerden Uzak Durulmalı?
Dr. Hüseyin Alkım: Özel bir yasak yok. Hasta kendini rahatsız eden gıdalardan uzak durmalı.
Gastrit kansere neden olur mu?
Dr. Hüseyin Alkım: Helikobakter piloriye bağlı gastrit uzun vadede neden olabilir.
Bkz. ÜLSER – GASTRİT İÇİN ŞİFALI BİTKİLER
