Soru: 5 yıl önce kanser teşhisiyle sol memem alındı. Koltuk altı lenf bezlerim temizlendi. Daha sonra tamoksifen kullandım. 5 yıl tamamlanınca karaciğer metastazı ortaya çıktı. Kemoterapi ve hormonoterapi uygulandı. Düzenli aralıklarla kontrolden geçiyorum. Tavsiyeleriniz nelerdir? HATiCE U.
Cevap: Memeniz alınmış, koltuk altı lenf bezleriniz temizlenmiş ve tamoksifen verilmiş. Bütün bunlardan reseptörlerinizin pozitif olduğu anlaşılıyor. Böyle bir durumda tümörün büyüklüğü ve koltuk altı lenf bezleri göz önüne alınarak kemoterapi arkasından da gerekirse radyoterapi ve hormonoterapi yapılır. Tümör markerları, tüm batın ultrasanografısi, akciğer grafısi, kemik sintigrafısi gibi tetkiklerle metastaz olup olmadığı tespit edilir. Son yıllarda metastaz tayininde PET tetkiki de ön plana çıkıyor. Metastaz saptanmazsa hasta ilk 3 sene 3 ayda bir, 3 sene sonra 6 ayda bir, 5 yıl sonra da yılda bir kontrolden geçer.
Meme kanseri hastalarında tedavinin üzerinden 5 yıl geçmiş olsa bile yüzde 5-7 oranında nüks riski var. Sizde de metastaz ortaya çıktığı için kemoterapi ve hormonoterapi yapılmış. Metastaz olan ve reseptörleri pozitif olan hastalar hormonoterapiyle çok uzun yular sağlıklı şekilde yaşabilir. Ancak karaciğer, akciğer gibi organ metastazı olan hastaların daha dikkatli olması gerekir. Bu hastalarda kemoterapi, tümör tamamen ortadan kalkana kadar belli aralıklarla edilmeli. Tümör tamamen yok edildiyse nüks olup olmadığı çeşitti radyolojik yaklaşımlar veya PET ile kontrol edilmeli. Nüks ve metastaz riskini azaltmak için önerilerim şunlar:
• Aşırı kilo almaktan kaçının.
• Kemoterapi sırasında greyfurt ve sarı kantarondan uzak durun.
• Beyaz un ve şekerden kaçının. Tuzu kısıtlayın.
• Yağ seçiminiz zeytinyağı olsun. Meme kanseri hastalarında keten tohumu ve soya yağı tümörü
tetikleyebilir. Bu yağlardan uzak durun.
• Bol bol yoğurt yiyin.
• Katkı maddesi içeren gıdaları tüketmeyin.
• Uzun süre kemoterapi gördüğünüz için kemik iliğini harekete geçirecek kara üzüm, kara kayısı, karadut gibi gıdaları tüketin.
• Karaciğer sağlığınız için nar, ananas, organik elma, ahududu, böğürtlen, karahindiba gibi gıdaları bol tüketin.
• Sofranızdan brokoli, karnabahar, beyaz lahana, kırmızı lahana, kıvırcık salata, kereviz, yer elması
gibi sebzeleri eksik etmeyin.
• Haftada en az 3 gün 1 porsiyon balık yiyin. Haftada 1 gün kırmızı et, diğer günlerde sırasıyla
hindi ve tavuğu tercih edin.
• Rezene, kuşburnu, böğürtlen yaprağı, limon ve mandalina kabuğu çaylarını tercih edin.
Ama her gün mutlaka 2 kupa yeşil çay içmeyi ihmal etmeyin.
• Günde 1 bardak organik domates suyu için. Ya da 3 çorba kaşığı salça tüketin.
• Yemeklerinizi kısık ateşte ağır ağır pişirin. Çünkü yüksek ateşte yağ ve protein zararlı bileşiklere
dönüşebilir. Bu da sadece kanser değil aynı zamanda kalp ve damar hastalıklarına zemin hazırlar.
