Gözleri sağlıklı kişide saydam tabaka bir küre dilimi biçimindedir ve eğriliği her yöne doğru aynıdır. Bu sayede ışınlar bütün doğrultularda aynı oranda kırılarak odak noktasına yönelir. Saydam tabakanın eğriliği bütün yönlere eşit biçimde dağılmıyorsa ve özellikle birbirini dik açıyla kesen doğrultular arasında eğrilik farkı varsa ışınlar merceği geçerken farklı oranlarda kırılır.
Astigmatlıkta haç biçiminde bir nesneye bakarken haçın yatay ve dikey çizgileri eşit odaklanamayacaktır. Çünkü bu çizgilerin ışınları farklı eğrilikteki mercek alanlarından geçer.
Astigmatlık genellikle doğuştandır. Ama cerrahi girişimle saydam tabakanın kesilmesine, saydam tabakada iltihaplanma ya da travmaya bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Olguların en azından yüzde 90’ında astigmatlığın düzeltilmesi kolay değildir.
Saydam tabaka eğriliğinde ağır biri bozukluk yoksa, kişi kırılma kusurunun farkında olmayabilir. Çünkü refleks olarak görüntüyü iki dikey düzlemden birinin üstünde uyum yaparak birleştirir.
Bu nedenle astigmatlıkta genellikle iki odak uzaklığı arasında uyum sağlamak için sürekli değişen odaklamaya bağlı yakınmalar ortaya çıkar. Hasta bu yorgunluk nedeniyle baş ağrısı, gözkürelerinde ağrı, gözlerde ağırlık hissi ve yanmadan yakınır. Gözakları kızarmıştır. Bu yakınmalar, örneğin film izlerken artar.
