Hastalıkların veya yaralanmaların ameliyat teknikleriyle iyileştirildiği bilim dalına cerrahi ve bu bilim dalında uzmanlaşmış doktora da cerrah veya operatör denir: Eskiden, insan vücudunda bıçak kullanarak herhangi bir işlem yapan kimseye cerrah denirdi. Günümüzde ise cerrahı girişimler ancak uzmanlaşmış doktorlar tarafından yapılmaktadır. Operatörler ameliyat öncesi ve sonrası bakımı ile ilgilenerek ve en son ameliyat tekniklerini kendi bilgi ve yetenekleri ile birleştirerek hastalarını tedavi etmeye çalışmaktadırlar. Çeşitli operasyonların nasıl yapılacağını öğreten bir bilim dalı olarak cerrahi çok geniştir ve kendi içinde birçok dallara ayrılmıştır. Beyin ve sinir cerrahisi (nöroşirurji) kalp cerrahisi, damar cerrahisi, ortopedik cerrahi, plastik cerrahi, jinekolojik cerrahi, çocuk cerrahisi gibi.
Cerrahinin doğuşu, anatomi, fizyolo|i, patoloji ve anestezi gibi temel bilimlerin gelişmesiyle olmuştur. Nasıl ki steteskop hekimin yol göstericisıyse, cerrahın bıçağı yani bisturi de onun temel araeı olmuştur. Bisturi ilk kullanıldığından bugüne kadar şekil ve yapı bakımından birçok evreler geçirmiş, son olarak sterilizasyonu kolay bir madenden yapılmıştır. Kafatasının kesilmesi ve açılması, damar ameliyatları, karın ameliyatları, kalp ameliyatları, ortopedik müdahaleler ve diğer branş ameliyatlarında teknolojinin gelişmesiyle, bu branşların kendilerine özgü teknik ve araçları kullanılmaktadır. Son yıllarda laser ışınının keşfi ve cerrahide kullanılabilir hale getirilmesiyle birçok yeni yöntemler geliştirilmiştir. Ameliyat masası, dört ayak üzerine kurulmuş basit bir masa olmaktan çıkarılmış, hastaya ve vücut kısımlarına ameliyatın şekline göre istenilen değişik pozisyonu verebilen ve ameliyat ekibinin rahat çalışmasını sağlayacak özellikleri olan bir masa durumuna getirilmiştir. Günümüzde ameliyatlar tıp mensupları ile teknik ve yardımcı personelden oluşan bir ekip tarafından yapılmaktadır. Ekipte, operatör, yardımcıları, ameliyat hemşiresi, yardımcısı, anestezist ve yardımcısı ve diğer yardımcı personel yer alır. Ameliyat odası, kullanılacak aletler ve ameliyat e kibi çeşitli yöntemlerle mikropsuz kılınır. Operasyon tam bir asepsi ve antisepsi içinde yani mikroorganizmaların bulunmadığı bir ortamda yapılmalıdır. İyi bir ameliyat öncesi bakım ve tetkiklerinden sonra hasta ameliyathaneye alınır. Hastanın ameliyatla ilgili bölgesi antiseptik solüsyonlarla temizlendikten sonra üzeri sterilize edilmiş, yani mikropsuz hale getirilmiş bezlerle örtülür, ancak operasyonun uygulanacağı ufak bir alan açık bırakılır. Böylece hastanın açılan vücut kısımlarının çevreden mikrop alması önlenir.
