Etkilenen Organlar
Bir ilacın sürekli istenmeyen etkilere yol açması, bu ilacın kullanılmaması için önemli bir nedendir. Bu etkiler bütün vücudu ilgilendirebileceği gibi tek bir organ ya da sistemle sınırlı kalabilir. Birçok ilaç sindirim sisteminde bulantı, kusma, ağrı, mide ülseri ve dişeti iltihabı gibi tepkilere yol açabilir. Bazen yan etkiler vücudun kan yapan sistemini etkileyerek çeşitli kan hücrelerinin yapımım genellikle geçici ve kısa süreli olarak durdurur.
Ayrıca, ilaçların büyük bir bölümü karaciğerde yıkıma uğradığından, bu organda istenmeyen etkiler görülebilir. Bunlara ek olarak, ilaçlar vücuttan en çok böbrekler yoluyla atı1dığından, bu organda da çeşitli lezyonlara yol açar.
Birçok anestezik madde karaciğerde, sülfamitler gibi birçok antibiyotik ise böbrekler üzerinde zehirleyici etki gösterebüir. Bu nedenle, karaciğer ve böbrek hastalığı olanların bu ilaçlan kullanmaması gerekir. Sindirim sistemi ve mide rahatsızlıkları olanlar da bu organlar üzerinde yan etkisi olan ilaçları dikkatli kullanmalıdır.
Ayrıca birden fazla ilaç kulanıldığında bu ilaçlar birbirlerinin etkisini artırabilir ya da azaltabilir. Sonuç olarak tedavi edici ya da zehirleyici etkilerde artma ya da azalma görülebilir.
Bu nedenle ilaçları birlikte kullanmadan önce mutlaka hekime danışılmalıdır.
Alerjik Tepkiler
İlaçlar, aşırı duyarlı kişilerde alerjik tepkilere neden olabilir. Alerji mekanizması, vücuda giren yabancı maddelerin antikor oluşumuna yol açmasıyla başlar. Antikorlar oluştuktan sonra aynı madde vücuda ikinci kez verilirse antijen-antikor reaksiyonu sonucunda vücutta basit deri döküntülerinden anafi-laktik şoka varan gelişmeler görülebilir.
Özellikle uyuşturucular, kuvvetli ağrı kesiciler, penisilin ve türevleri, morfin, barbitüratlar, kafein, nikotin, alkol, halüsinojenler, kokain ya da amfetamin gibi sinir sistemi üzerinde etkili bazı maddeler ağır alerjik tepkilere yol açabilir.
Ayrıca sinir sistemini ve duyarlılığı etkileyebilecek ilaçlar vücut üzerinde genel zehirlenme belirtileri yaratabilir ve içerdikleri maddeler bağımlılık oluşturabilir.
Çocuklara Dikkat
İlaçların yanlışlıkla ya da fazla miktarda alınmasıyla da ağır zehirlenmeler ortaya çıkar. Çocukların kolay ulaşabilecekleri yerlere konmuş ilaçları yutup zehirlenmelerine oldukça sık rastlanır. Bu nedenle evde bulunan ilaçların çocukların ulaşamayacağı yerlere konması, ilaç dolabının yeri güvenli değilse mutlaka kilitli olması son derece önemlidir. Özellikle hastalık durumlarında güvenlik önlemlerinin gevşetildiği, ilaçların açıkta bırakıldığı görülmektedir.
Çocuklu evlerde ilaçların saklanması konusunda titizliğin hiçbir zaman elden bırakılmayacağı unutulmamalıdır. Kapalı tutulan çekmeceler ya da dolaplar çocukların sürekli ilgisini çeker. Bu tür yasaklanmış yerleri karıştırma dürtüsü istenmeyen sonuçlara yol açabilir. Neden göstermeden yasaklamalar getirmek yerine, çocuklara ilaçlann neden olacağı tehlikeleri anlatmak çok daha doğru bir davranıştır. Böylece bir anlık unutkanlığın ağır sonuçlarına katlanma tehlikesi önemli ölçüde engellenmiş olur.
