Çörek Otu:
Şifalı bitkilerin başında gelen ve sağlık yönünden birçok faydası olan çörek otunun anavatanı, Doğu Akdeniz ve Güney Avrupa veya Batı Asya olarak belirtilmektedir.İkinci vatanı olarak Kuzey Amerika, Hindistan ve Türkistan’dır. Ülkemizde yabani olarak bulunur. Tokat, Kayseri, Yozgat, Mersin, İstanbul, Amasya, Gaziantep, Kahramanmaraş, Balıkesir ve İzmir’de tarımı yapılmaktadır. Ülkemizde 12 kadar Nigella türü yetişmekte olup henüz çoğu yeteri kadar araştırılmamıştır.En yaygın ve en iyi bilineni N.sativa’ya benzeyen N. arvensis L. olup bu da kullanılmaz.N damascena L. yabani olarak yetişir.(Şam çörekotu) Bu alt türün uçucu yağı çilek kokulu olduğundan parfümeri-de kullanılır.
Çörek otunun Bitkisel Özellikleri
Çörek otu, tek yıllık bir bitkidir. Fazla sayıda ince iplik şeklinde ve dizkine gelişen bir kök sistemine sahiptir. Çörek otu sapı, dik ve otsu bir yapıya sahiptir.Sap uzunluğu, 20-60 cm. arasında değişir.Sap, az veya çok tüylüdür.
Yapraklar gövde üzerinde almaşıklı olarak dizilmiştir. Yapraklar üç parçalıdır. Her ana sap ve yan dal bir çiçekle son bulur. Çiçek renkleri, beyaz-açık mavi-sarımsı yeşildir.Çiçek hermaphrodit olup protandri özelliğine sahiptir.Bu bakımdan
çörek otu bitkisi autogam olmakla beraber allogami’de gösterir.
Meyve 5, odacıklıdır. Odalar arasında plasenta vardır.Tohum kapsül içerisinde odacıklarda plesentanın iki tarafında sıralanır. Tohum 3-4 köşeli, konik şekilli, ucu sivri, 2.5-4 mm. uzunlukta, 1.2-2.8 mm. genişlikte ve 1 mm. kalınlıktadır. Tohum rengi siyah olup 1000 tane ağırlığı 1.7-3.0 g. arasında değişir.
Çörek Otunun İçerikleri
Tohumlarda uçucu yağ, sabit yap, tanen, şeker ve saponin alkaloiti, %5-7 su, %3.7 kül, %34 karbonhidrat, %5.5 ham lif, %1.06 Ca bulunmaktadır.
Çörek Otunun Faydaları, Çörek Otu Nasıl Kullanılır?
Çörekotu bitkisinin faydalanılan kısmı tohumlarıdır. Çörekotu tohumları, baharat olarak Ortadoğu ve Hindistan’da yaygın şekilde kullanılır. Kullanımı, bu ülkelerden diğer ülkelere yayılmıştır. Unlu yiyecekleri süslemek, lezzet ve aroma vermek amacıya kullanılır. Yoğurt üzerine ekilerek de tüketilir.
Çörekotunun tohumları, halk tabebetinde de kullanılmaktadır.Tıpta gaz söktürücü, idrar söktürücü, bronşit ve öksürüğü hafifletici, emzikli hanımlarda süt artırıcı, hoş kokusu nedeniyle müshil vb. ilaçlarda lezzet verici ve koku giderici olarak kullanılır. Aynı zamanda çörek otu bel gevşekliği, parazit düşürme, tansiyon düşürme ve sarılık hastalığında da kullanılır.
Çörek otu havanda dövüldükten sonra
bal ile karıştırılıp ılık su ile içildiğinde böbrek ve mesanedeki taşı eriterek düşürmede kullanılır. Sürekli içimesi halinde; adet kanını ve sürü artırır. Sirke ile birlikte ısıtılıp karın üzerine sürüldüğünde kıl köklerini öldürür. Büyük ameliyatlardan sonra ve tıbbi onkolojide, çörekotu ve ısırgan tohumlarının ezmesinin bal ile karıştırılıp yenmesi tavsiye edilmektedir.Terkibindeki etken maddeler, vücudun bağışıklık sistemini güçlü tutmaktadır.Bu bakımdan her gün azar miktarlarda yenmelidir.Kavrulmuşu aynı etkiyi göstermez.
Taze ya da haşlanmış ebucehil karpuzunun suyuyla yoğrulursa parazit düşürür, iç organları temizler, ağrıyı keser.
Nöbetle gelen sıtmaya faydalıdır. Gaz giderir, midenin fazla sıvı ve salgılarını kurutur. Öğütülmüş tozu buruna çekilirse göz sulanmalarını durdurur. Sirke ile birlikte sarılırsa sivilceyi ve yaralı uzvu iyileştirir. Çörek otu sirke ile birlikte dövülürse, alaca hastalığına ve ciltte görülen siyah lekeleri giderir ve saçtaki kepeklenmeyi önler.
Çörekotu uylukta çıkan yaralar için; yara üzeri sirkeyle temizlendikten sonra, yakılan
çörekotu tohumu, bal mumu, zambak yağı ve kına karışımından hazırlanan merhem yaranın üzerine sürülür.
Çörek otu infüzyon olarak günde 2-3 bardak içilir.Ayrıca, nazara karşı tütsü olarak da kullanıldığı gibi kefen hazırlanmasında Anadolu’da yayın olarak kullanılır.Çörekotu tohumlarının ekstraktları gıda zehirlenmelerinde, gıda bozulmalarında, koyunlarda enfeksiyona karşı, keçilerde süt artırıcı olarak ve bitki ıslahçıları da genetik variya-biliteyi teşvik etmek için kullanılmaktadır.
Çörek otu fırın ürünleri ve bazı peynir çeşitlerinde tohumları bütün olarak kullanılır. Tohumlarda bulunan sabit yağlar da kullanılabilmektedir fakat genellikle baharat olarak tüketilmektedir.
Çörekotu yağı saç kıran hastağına, siğillere faydalıdır.Suyla birlikte içilirse, örümcek zehirlemelerine, astıma ve nefes darlığına iyi gelir. Çörek otu yağı, buruna çekildiğinde yüz felcine, titremeye iyi gelir. Vücuda sürüldüğü zaman parazitleri kovar. Basura-hemoride faydalıdır. Bunun için, çitlenbik suda eritilir ve anüsün iç kısmına sürülür üzerine de
çörekotu yağı sürülür.
