Ispanağın anavatanı Güney Kafkasya, İran, Türkistan ve Afganistan’dır.
Yüzyıllardan beri dünyanın her yerinde yetiştirilmektedir. Ülkemizde de geniş alanlarda yetiştirilmektedir.
Ispanağın Bitkisel Özellikleri:
Ispanak, bir yıllık bir sebzedir. Kuvvetli bir kazık köke ve buna bağlı ince çok sayıda saçak köke sahiptir. Yaprakları; şekil ve renk bakımından farklı olduğu gibi etli olmasına göre de çeşitli tiplere ayrılır. Yapraklar, düzgün veya kıvırcık, kenarları düz veya giriltili çıkınlıdır. Yaprakların ortasından çiçek sapı çıkar.
Çiçek, sap üzerinde ve dalların ucunda bulunur. Salkım şeklinde çiçekler, monoik, dioic ve hermaph-rodit olup %50 allogam’dır.Ancak, üretimde, çiçek açan ıspanak makbul değildir. Meyveleri, küçük birer tohuma sahiptir.Tohum rengi esmer, üzeri dikenli veya dikensizdir. Dikenli tohumlar yuvarlak şekillidir.Tohumlar, çimlenme kabiliyetlerini 4-5 yıl muhafaza edebilir.
Ispanakta Neler Bulunur?
Ispanağın; yaprak, yaprak sapları ve köklerinden istifade edilir.454 g. taze yaprakta 35.0 ünitelik A vitamini, 44 mg. B1, 90 mg. B2, 2.6 g niacin, 219 mg. C vitamini, 301 mg. kalsiyum, 205 mg. fosfor ve 11.2 mg. demir içerir.
Ispanağın Faydaları Nelerdir?
Ispanağın ihtiva ettiği secretin maddesinin, sindirim sistemi üzerinde olumlu etkisi çok fazladır. Bu bakımdan, çocuk ve yaşlılar için iyi bir diyet materyalidir. Ancak, terkibindeki oksalat’tan dolayı böbrek hastalığı olanlar için uygun değildir. Bugün Almanya’da oksalat içermeyen çeşitli ıslah edilmiştir.
Ispanak, şeker hastalığında, göğüs hastalıklarında, ağız ve boğaz ağrılarında, kabızlığın giderilmesinde ve kilo almaktan çekinenler için çokça kullanılması gereken bir sebzedir.
Ispanak, havuç suyu ile birlikte alındığı takdirde kanı zenginleştirir.
Ispanağın haşlanmış lapası, şişlik ve ur üzerine kapatılırsa olgunlaştırır ve ağrısını alır. Ayrıca bağırsakların çalıştırılmasında etkilidir.
Haşlanmış halinin; idrar artırıcı ve kuvvet verici özelliğinden faydalanılır. İçerdiği mineral tuzlar sayesinde vücudun mukavemetini artırır, kansızlık ve gelişme bozukluklarını düzeltir, ruhsal depresyonu önler, kalbi güçlendirir, diş çürüklerini önler. Hatta hamile bayanların yemesi halinde, doğacak bebeğin sağlıklı olmasına yardımcı olur.
Not: Ispanak yemeğine servisten önce mutlaka ve en az birkaç damla limon suyu ilave edilmeli veya da yoğurtla yenmelidir.
