Artrit Nedir?
Artrit parmak, diz ya da kalça eklemlerinde ağrı, şişme ve sertleşmeyle ilgili bir grup hastalığı ifade eden genel bir terimdir.
Romatizmal artrit ve
osteoartrit olmak üzere iki türü vardır.
Romatizmal artritte eklemi çevreleyen akıcı sıvıyı üreten zar iltihaplanır, hassaslaşır ve şişer: ağrıya ve sertleşmeye yol açar.
Kemik ve eklem iltihabı olarak da adlandırılan
osteoartrit, artritin en sık görülen şeklidir ve kemiklerin arasındaki kıkırdak koruyucu tabakasını kullanılmaktan veya yaşlanmaktan dolayı aşınmasından kaynaklanır. Kemikler birbirine sürttüğünde hareketi kısıtlayan ve ağrıya yol açan “mahmuzlar” (kaba noktalar) oluşur. Çoğu durumda osteoartrit, romatizmal artrite göre daha az güçten düşürür.
Artritin Nedenleri Nelerdir?
Romatizmal artrit vücudun bağışıklık sistemine yanlışlıkla “saldırarak” kendi dokusunu (bu durumda sinovya zarı) iltihaplandırması anlamına gelen otoimmün bir hastalıktır. Nasıl ortaya çıktığı bilinmemekle birlikte, virüslerin ve stresin şiddetlenmesine yol açabildiği belirlenmiştir.
Osteoartrit ise yaşlanmanın normal bir sonucudur. Bazı mesleklerdeki insanların (örneğin sporcuların) eklemlerini yaralaması veya tekrarlamalı bir şekilde aşırı kullanması
ostoartrite yol açabilir. Kalıtım, şişmanlık, daha önce geçirilen bir eklem hastalığı, vücut şekli ve metabolizmayı etkileyen diğer hastalıklar risk faktörünü oluşturur.
Artritin Belirtileri Nelerdir?
Artritin başlıca belirtileri eklemlerde hareketi kısıtlayacak ciddilikte ağrı ve sertleşme oluşmasıdır. Hastalık ilerledikçe eklemlerde deformasyon oluşabilir: parmaklarda, özellikle osteoritte, kemikli bölgeler oluşabilir. Romatizmal artritin ayırt edici özelliği iltihaplanmalardır: eklemler kızarır, şişer ve dokunulduğunda sıcaktır. Ağrı ve sertlik sabahları çok şiddetlidir (“jel” fenomeni ) ve gün içinde iyileşme görülür.Hastalık herhangi bir eklemi etkisi altına alabilir, ama daha çok el ve ayak parmakları, bilekler ve dizler çoğu durumda vücudun her iki tarafında simetrik olarak etkilenir .Osteoartritten farklı olarak romatizmal artrit ender olarak kalçalarda ya da omurilikte görülür (boyun ya da boyunla ilgili omurların etkilenmesi ve ciddi sonuçlara yol açması mümkün olduğu halde).
Hastalığın erken aşamalarında eklemler rahatsızlanmadan önce çoğu insan ateş, yorgunluk, iştahsızlık ve damar sertliği gibi belirtiler gösterir. Zamanla başka yerlerde görülsede, özellikle dirsekteki cildin hemen hemen altında romatizmal nodüller (kırmızı, ağrı vermeyen yumrular) oluşur. Göğüs ağrısı, plörezi ve akciğerlerin tutulmasına bağlı nefes alma zorluğu, ağız ve gözlerde kuruluk artritin öteki belirtileridir.
Osteartrit genelde parmakların ortasındaki veya ucundaki eklemlerle kalçadaki, dizlerdeki ve omurilikteki daha büyük ve yük taşıyan eklemleri etkiler. Vücudun tek bir tarafında olabileceği gibi, iki tarafında da görülebilir. Ağrı, hareket edince şiddetlenir ve dinlenince hafifler: bazen hava değişikliği belirtileri arttırabilir.Hareket edildiğinde eklemlerden kıkırdama duyulabilir. Yumrular genellikle parmakların üzerinde çıkar. Osteartritte iltihaplanma çok ender görülen bir belirtidir.
