Başta atopik dermatit olmak üzere,
ellerin aşırı terlemesi, mesleki olarak ellerin hasar görmesi, yaralanması, sıcak-soğuk gibi faktörlerden bir veya bir kaçının bir arada olması
el egzaması oluşumunu kolaylaştırır. Su ile aşırı temas, havanın aşırı kuru olması, sabun, deterjan, çeşitli çözücü kimyasallar, temizleme ürünleri, lastik eldiven, hatta deriye uygulanan kişisel bakım ürünleri bile deriyi tahriş edebilir. Katı, sıvı maddelerin yanı sıra havada uçuşan partiküller bile
el egzamasına neden olabilir.
El egzeması genellikle el sırtı ve parmak aralarında olup, el bileğini aşmazlar. Deride kuruluğun yanı sıra kızarıklık, kaşıntılı ve gittikçe yayılan kabuklu döküntüler ortaya çıkabilir. Ellerinizde, çatlaklar ve ağrı olabilir. En sık ev hanımlarında görülen bu tablo sıklıkla yüzük altından başlar ve yabancı maddelerle temasa bağlı olarak giderek artar. Aşırı su, sabun ve deterjan ortaya çıkmasını kolaylaştırır. Temizlik işçileri, sağlık personeli ve aşçılar, çiftçi ve inşaat işçileri de egzeması için riskli gruptandır. Bu kişilerde tırnak bozuklukları da görülebilir. Mantar enfeksiyonu ve sedefle karışabilir. Şüpheli durumlarda dermatolog alerji testi ve gerekirse biyopsi alarak tanıyı kesinleştirir. Dış faktörlerden şüpheleniyorsa alerjik yama testi yapabilir. Bu testte deride alerjik reaksiyon oluşturabilecek çeşitli maddeler sırt derisine yapıştırılır. Daha sonra test sonucu okunarak alerjiye sebep olan maddelerin listesi hastaya veilir. Mantar enfeksiyonu olup olmadığını yapılan kazıntının mikroskobik incelemesi ile ayırt edilir. Biyopsi de ise lokal anestezi ile alınan 3-4 mm’lik parça patalog tarafından incelenerek tanı kesinlik kazandırılabilir.
El egzaması tedavisi, el egzaması nasıl geçer?
El egzamasının tedavisinde öncelikle korunma çok önemlidir. Deriyi hasar veren madde ve ortamlardan uzak durmak gerekir. Cildi nemlendirmek en önemli hususlardan biridir. Eğer enfeksiyon varsa ağızdan antibiyotik veilir. Kortizonlu merhemler ve bariyer oluşturan kremler önerilebilir. Bu konuda bazı dermakozmetik ürünlerden de fayda görülebilir. Kaşıntı şiddetli ise antihistaminikler kullanılır. Yeni çıkan bazı tedavilerde karışımlar halinde hazırlanarak dermatologlarca önerilmektedir. El egzaması hastalığının iyileşmesi birkaç ayı alabilir. İyileşme süresinde ve sonrasında ellerin egzama olmasını önlemek için bir takım kurallara uymak gerekir.
El egzamasından korunmak için şunlara dikkat edilmelidir:
-Elleri ılık suyla ve parfümsüz bir likit bir temizleyici ile yıkamalısınız.
-Ellerinizi yıkadığınız zaman nazikçe kurulamalı ve hemen nemlendirici sürmelisiniz. Aslında en iyisi vazelindir fakat kremler ya da merhem de (losyon değil) oldukça etkilidir.
-Kuru ev işleri yaparken de korunmak için pamuklu eldiven giyin. Çamaşır katlarken bile hassas ciltler tahriş olabilir. Eldivenleriniz kirlendiğinde yıkayın. Eğer parmak uçlarınız egzamadan etkilenmemiş ise eldivenin uçlarını sıcak havalarda serinlemek için kesebilirsiniz.
-Patates soyarken, et, soğan, biber, asitli meyveler, limon ve domates ile uğraşırken eldiven giyin. Bu konuda sağlık uzmanları kullanılıp atılan eldivenleri (vinil eldiven) tavsiye ediyor.
Bu yiyecekler işiniz bittiğinde hemen eldiveni çıkarın. Eğer tekrar kullanılan vinil eldivende delik açıldı ise hemen atın. Delik bir eldiven giymek hiç elviden giymemekten daha kötüdür. En iyisi su geçirmez elvidei 15-20 dakikadan uzun giymemektir.
-Yüzük altında tahriş edici maddeler kalabilir. İş yaparken ve ellerinizi yıkayıp ve kurulamadan önce yüzüğünüzü çıkarın. Ayrıca düzenli olarak bir bardak suda bir çay kaşığı amonyakla geceleri yüzüğünüzü temizleyin. Yüzüğünüzü takmadan çalkalayıp, kurulamayın.
-Bulaşık için, bulaşık makinesi kullanın elde yıkamayın. Eğer mecbursanız akan suda ve uzun saplı bir fırça ile yıkayın.
-Dışarıda çalışırken kalın dikişsiz deri veya kumaş eldiven giyin. Deri eldiven ellerinizi soğuk, rüzgarlı ve kuru havalardan korur. Yün kullanmayın, çünkü tahriş edebilir.
El egzaması için alınacak önlemler
Elleri ılık suyla ve parfümsüz likit bir temizleyici ile yıkayın.
Eldeki küçük yaralarınızı bandajlamak, tahriş edici maddelerin yaralanmış deriden kolayca girmesini engeller.
Çalışırken nemlendirici ve doktorunuzun önerdiği merhemlerinizi yanında taşıyın.
Dr. Hülya Sağlam
Dermatoloji Uzmanı
