37. gebelik haftasından önce doğan bebekler ‘prematüre’ olarak kabul ediliyor. Vaktinden önce doğan bebekleri ise yaşama şansını azaltan ciddi sağlık sorunları bekliyor.
GEBELİK sürecinin kötü bir sürprizi olabilen
erken doğum sıklığı % 5-10 arasında veriliyor. Ne var ki günümüzdeki tüm tıbbi gelişmelere rağmen sıklığı azaltılamıyor. Hatta tam tersine artış gösteriyor. Anne adayının son adet tarihinin ilk gününden itibaren başlatılmak kaydıyla, 40 hafta süren gebelik sürecinde, doğum eyleminin 37. gebelik haftasından önce olması durumuna ‘Preterm Doğum’ deniyor. 22-23. gebelik haftalarında doğan bebeklerin yaşam şansı, gelişmiş ülkelerde bile %20′lerde verilmekte iken, ülkemizde daha da düşüktür. 28. gebelik haftasına doğru ilerledikçe yaşam şansı artmakta, olabilecek komplikasyonların insidansı ise düşmektedir. Kadıköy Şifa Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Evrim Aksoy, erken doğum ile ilgili önemli soruları cevaplandırdı.
Preterm doğuma sebep olan nedir?
Preterm doğumun oluşma mekanizması halen tam olarak aydınlatılamamıştır. %25 oranında bir grubu, bebeğin ve annenin iyilik hali için tıbbi zorunlulukla erken doğurtulan vakalar olarak incelemekteyiz. Kendiliğinden erken doğuma giden vakalarda sebep olarak hormonsal etkiler, enfeksiyonlar, çoğul gebelikler, rahimde oluşan gerilme gibi pek çok mekanizma düşünülmektedir.
Prematürite riskine kaşı alınabilecek önlemler nelerdir?
Gebelik planlayan tüm kadınların gebelik öncesi doktor kontrolünden geçmeleri gerekmektedir. Bu sayede anne adayının ileride erken doğum yapmasına neden olabilecek önemli bir sağlık problemi (yüksek tansiyon ya da diyabet gibi) olup olmadığının tespiti mümkün olabilmektedir. Yine gebelik planlayan tüm kadınların henüz hamile kalmadan önce ve gebeliklerinin 3. ayına kadar günde 400 mikrogram folik asit kullanmaları gerekmektedir. Son çalışmalar, gebelikten 1 yıl öncesinde başlanan folik asitin prematürite riskini belirgin ölçüde azalttığını göstermektedir. Folik asit aynı zamanda beyin ve nöral tüp anomalilerini de azaltmaktadır. Anne adayları gebelikten önce sigarayı bırakmalı, kullanılan ilaçlar hekime danışılarak düzenlenmeli, obez ya da aşırı düşük kiloya sahip olanlar ise kilolarını optimum seviyeye getirmelidirler, gebelik boyunca ortalama olarak 10-13 kg alınmalıdır.
Prematüre bebeklerin medikal problemleri önceden önlenebilir mi?
Erken doğuracağı öngörülen gebe, hospitalize edilerek bebeğin akciğer gelişmesini sağlayabilmek için kortikosteroid tedavisine başlanır, doğum eylemi bu tedavi süresince durdurulabilirse, akciğer yetmezliği, beyin içi kanama ve ölüm riski azaltılmış olabilir. ‘Tokoliz’ dediğimiz doğum ağrılarını geçici olarak durdurma tedavisi için kullanılan çeşitli ilaç protokolleri her hasta için özel olarak seçilmelidir. Kısa süreli olsa da bu erteleme bize kortikosteroid tedavisi için zaman kazandırmaktadır. Prematüre doğan bebekler çoğu zaman yoğun bakım ünitesine ihtiyaç göstereceği için bu riskin olduğu durumda bebek yoğun bakım ünitesi iyi gelişmiş bir merkezde doğum yaptırılması komplikasyonları azaltmada önemli rol oynayacaktır.
Hangi kadınlar preterm doğum için risk grubunda olabilir?
- Daha önce
erken doğum yapmış olan kadınlar
- Çoğul gebeliği olanlar (ikiz, üçüz)
- Rahim ya da rahim ağzı anormallikleri olan kadınlar
- 17 yaşından küçük ya da 35 yaşından büyük olanlar
- Sigara, alkol ya da ilaç kullananlar
- Gebelik sırasında hekim kontrolüne girmeyenler
- Hipertansif ya da Diyabetli olanlar
- Stresli bir yaşamı olan ya da kötü beslenenler
- Alt genital sisteme ait enfeksiyonu olan kadınlar
Prematüre bebeklerde en sık karşılaşılan problemler nelerdir?
- Solunum yetmezliği sıkıntısı (akciğer hasarı)
- Beyin içi kanamalar
- Kalp damar problemleri
- Bağırsak problemleri – yaygın hasar
- Körlük
- Sarılık
- Anemi (kansızlık)
- Çeşitli enfeksiyonlar
- Beyin hasarına bağlı spastisite
