Daha çok çocukluk döneminde görülmekte olan
dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ( DEHB ) son zamanlarda erişkinler için de tanımlanır oldu. Erişkinlerde daha nadir görülmekle birlikte belirtiler çocukluk döneminde yaşananlarla benzerlik göstermektedir. Ne yazık ki erişkin dönemde DEHB’nin bir rahatsızlık olarak düşünülmemesi ve tedavi arayışına geçilmeyişi kişinin yaşamını her açıdan oldukça olumsuz olarak etkilemektedir.
Peki, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Hangi Belirtilerle Tanınır?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu rahatsızlığına sahip erişkinler kıpır kıpır, yerinde duramayan, planlama yapamadıkları için daldan dala atlayıp işlevsellikte düşüklük gösteren, sık iş değişikliği yapan bireyler olarak dikkat çekerler. Aslında bu kişilerin zekaları normal, hatta ortalamanın üzerinde olmasına rağmen iş başarıları oldukça düşük olabilmektedir. Bunun sonucunda hak ettikleri yerlere gelememenin yarattığı yetersizlik duygularını sıklıkla yaşarlar. Beklemeye tahammülü olmayan, karşısındakinin sözünü sık sık kesen, akıllarına ilk geleni söyleyen kişilerde kuvvetle bu bozukluk vardır diyebiliriz.
Toplum içerisinde aceleci, risk almayı seven kişilerdir. Risk sevmeleri nedeniyle bağımlılığa varabilen alkol-madde kullanımı oldukça fazladır. Riski kolay göze aldıkları için hata yapabildikleri gibi, dikkat dağıtacak bir olay girmediği sürece de çok başarılı da olabilirler. Hayatlarında durağanlıktan ziyade dalgalanmalar daha fazladır.
Dikkatsizlikleri nedeniyle kendilerini sürekli bir eşyalarını ararken bulurlar. DEHB’li kişilerde bu belirtilerin hepsi bulunmak zorunda değildir. Bir kısım hastada sadece dikkatini yoğunlaştıramama, odaklanamama, görülürken, çok azında kıpır kıpırlık, yerinde duramama saptanır. Ancak erişkin dönemde çocuklardan farklı olarak hiperaktiviteden ziyade dikkat eksikliği ön plandadır.
Tabi ki tanı için bu belirtilerin çoğunun bir kişide olması gerekmektedir. Ve çok basit tedavilerle kişinin sosyal uyumunun bozulması ve akademik başarısızlığı önlenebilmektedir. Bu tanıdan şüphelenildiğinde dikkatte bozulma ve huzursuzluğun ruhsal sıkıntı veya bedensel herhangi bir bozukluğun sonucu olmadığından emin olunmalıdır.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun Tedavisi
Çocukluk çağında olduğu gibi erişkin dönemde de
DEHB tedavisinden en hızlı ve etkin yol ilaç kullanımıdır. Ancak sadece ilaç terapisi yeterli olmayıp mutlaka destekleyici terapi ile yaşam başarını artırmak gerekmektedir. İlaç tedavisinde, beyin kimyasalları üzerine etkin olan uyarıcı ilaçlar tercih edilmektedir. Bu tür ilaçların en belirgin yan etkileri iştahta azalma, uykusuzluk, tik oluşumu, bulantı olmakla birlikte genellikle tedaviye başlandıktan 3-4 hafta içinde de ortadan kaybolurlar. Yan etkiler devam edecek olursa ilaç kesilip başka seçeneklere de geçilebilir. Sağlık dolu günler.
Dr. Duygu Yiğittürk
Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
